Kontrole UOKiK to nie przelewki
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w minionym roku przeprowadził w Łodzi pilotażową kompleksową kontrolę ponad pięćdziesięciu biur nieruchomości. Podobne kontrole UOKiK zapowiedział w 2016 roku na terenie całego kraju.
Andrzej Jakiel
Ten artykuł liczy 665 słów i przeczytasz go w około 2 min. i 13 sek.
Sposób przeprowadzenia kontroli był tym razem nowatorski i polegał na wypełnieniu nadesłanej przez urząd szczegółowej ankiety, która obejmowała żądanie nadesłania między innymi następujących informacji:
- przychody za rok 2014 i 2015 rok,
- szczegółowe informacje dotyczące ilości zawieranych i zrealizowanych umów pośrednictwa w rozbiciu na okresy półroczne, za lata 2014 i 2015,
- opisanie sposobu zawierania umów pośrednictwa z uwzględnieniem zawieranych w lokalu i poza lokalem przedsiębiorstwa,
- nazwy czasopism i adresy stron internetowych gdzie reklamuje się przedsiębiorca i gdzie umieszcza oferty,
- przykładowe skany reklam,
- wskazanie 6 swoich konkurentów z ich nazwami i adresami,
- ujawnienie przynależności do organizacji zawodowych, stowarzyszeń,
- załączenie dokumentów z rejestrów działalności gospodarczej,
- załączenie dokumentów finansowych,
- załączenie wzorców umów pośrednictwa z roku 2014 i roku 2015 wraz z załącznikami.
Jako podstawę tych działań UOKiK wskazał art. 50 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, którego treść warta jest zacytowania: „art. 50 ust 1. Przedsiębiorcy są zobowiązani do przekazywania wszelkich koniecznych informacji i dokumentów na żądanie Prezesa Urzędu. Ust. 2 Żądanie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać: 1) wskazanie zakresu informacji, 2) wskazanie celu żądania, 3) wskazanie terminu udzielenia informacji, 4) pouczenie o sankcjach za nieudzielenie informacji lub za udzielenie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd.”*Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2007 nr 50 poz. 331 z późn. zm.).
Urząd był łaskaw również pouczyć przedsiębiorców o sankcjach grożących za uchylenie się od spełnienia żądania, przywołując stosowny przepis wspomnianej ustawy, to jest art. 106 ust. 2 pkt 2: „Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej do 50.000.000 euro, jeżeli przedsiębiorca choćby nieumyślnie: 2) nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie (…) lub artykułu 50, bądź udzielił (informacji – przypis AJ) nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd.”*Tamże.
W obliczu absurdalnie wysokich sankcji sprawa wydaje się już groźna. Nie są znane przyczyny tak szerokiego wachlarza żądań, które budzą wątpliwości co do ochrony interesów przedsiębiorców i ich tajemnic handlowych. Udzielenie informacji jednakże jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy, chyba że zdecyduje się zaskarżyć takie żądanie. Z dotychczas kontrolowanych podmiotów żaden na taki krok nie zdecydował się.
Prezes UOKiK, jako cel żądania opisanego powyżej, wskazał: „prowadzenie postępowania wyjaśniającego badania lokalnego rynku pośrednictwa w obrocie nieruchomościami dotyczącego miasta Łódź”*Internet: Zbigniew Kubiński, http://profesjonalista.net/v2/wordpress/?p=11069. Wydaje się jednak, że cel określony zastał w sposób niewystarczający. Jak słusznie zauważa Anna Krzyżanowska, autorka artykułu zamieszczonego w Gazecie Prawnej z 18.08.2015, „… organ nie wskazał na przykład, dlaczego żąda wskazania źródeł pozyskiwania informacji o nieruchomościach przeznaczonych do sprzedaży czy też nazw i adresów konkurentów. Powstaje pytanie, czy takie wskazanie celu żądania spełnia wymogi art. 50 ust. 2 u.o.k.k. oraz zasady praworządności i celowości działania administracji państwowej wynikające z kodeksu postępowania administracyjnego. Pytanie to ma szczególne znaczenie w kontekście zagrożenia karą 50 mln euro.”*Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2007 nr 50 poz. 331 z późn. zm.).
Jedna kwestia to forma i zakres ankiety kontrolnej UOKiK. Inna sprawa to stwierdzone naruszenia praw konsumentów we wzorcach umownych stosowanych przez kontrolowane biura nieruchomości. Z uwagi na ograniczone miejsce, załączam jedynie zestawienie niektórych naruszeń opublikowane przez UOKiK*Internet: https://uokik.gov.pl. Szersze omówienie zostanie opublikowane w następnych wydaniach ORN.
Niedozwolone klauzule umowne są ważnym zagadnieniem dla każdego konsumenta, a także dla przedsiębiorców. Stosowanie ich we wzorcach umownych grozi bowiem karą do 10 procent zeszłorocznego przychodu.
